Deze maand herdenken we dat er 75 jaar geleden een einde kwam aan de tweede wereldoorlog. Maar dit doen we wel terwijl ons leven gestempeld wordt door zorg, dreiging en onzekerheid vanwege de coronacrisis. Toch is het belangrijk om 75 jaar vrijheid te vieren en je zo opnieuw bewust te worden dat vrijheid een groot goed is en we alert blijven zodat kwade machten het niet voor het zeggen krijgen in ons land.
In 1945 werd ons land bevrijd, maar dat wil niet zeggen dat het vanzelfsprekend is dat ieder nu hier in vrijheid leeft. Immers, niet alleen als het over een volk, een land gaat is er sprake van vrijheid, het is ook aan de orde in de persoonlijke sfeer. Wie gepest of steeds in het nauw gebracht wordt is niet vrij. En dat soort dingen gebeurt toch, door mensen in je directe omgeving. Vrijheid, ruimte om te leven, om vrij van dwang je keuzes te maken, is niet een gegeven, geen recht, maar dat moet je elkaar schenken, elkaar gunnen. Vrijheid krijg je altijd van elkaar, van de mensen om je heen.
Paulus schrijft over vrijheid in de brief aan de Galaten. In 5 : 1 zegt hij: om ons echt in vrijheid te laten leven heeft Christus ons vrij gemaakt. En voegt er dan direct aan toe: zorg er dan voor dat je in die vrijheid blijft, laat niemand je meer tot slaaf maken. In vers 13 zegt de apostel dat het een dubbeltje op zijn kant is om de vrijheid te bewaren. Je kunt er twee kanten mee op. Je kunt vrijheid misbruiken door die heel zelfzuchtig en egoïstisch in te vullen. Dus door te leven in de stijl van: ik doe wat ik wil en wat mij uitkomt zonder verder met iemand rekening te houden. Maar het kan ook anders. Je kunt je vrijheid gebruiken door elkaar te dienen in liefde.
Dient elkaar in liefde. Dit zijn bekende woorden, een geliefde tekst voor huwelijksdiensten. Toch zegt Paulus dit niet over een huwelijk, maar over de manier waarop wij mensen met elkaar omgaan.
Toen de apostel dit bijna 2000 jaar geleden schreef, was dit een opmerkelijke gedachte. In de Griekse wereld van die tijd werd dienen als iets minderwaardigs gezien. Dienen dat was iets voor slaven, zij moesten dienstbaar zijn en zich dienend opstellen. Maar vrije mensen – die dus geen slaaf waren- die dienden niet. Zij lieten zich door anderen dienen en bedienen.
Tot voor kort was het zo in onze samenleving dat zaken als zelfontplooiing, zelf genieten en (veel) verdienen hoog in aanzien stonden. Door de coronacrisis zijn we daar wat anders naar gaan kijken. We applaudisseren nu voor mensen die in de zorg dienstbaar zijn en koning Willem Alexander bracht op zijn verjaardag een toast uit op allen die eerder niet zo gezien werden – van boeren tot schoonmakers – maar die nu ons land draaiende houden.
Paulus zegt je bent geroepen om als vrij mens te leven. Ja, je bent vrij, gebruik die vrijheid om elkaar te dienen. Christus heeft je lief. Die liefde maakt het mogelijk dat wij op onze beurt elkaar in liefde dienen.
ds. Willem de Graaff