• Spring naar de hoofdnavigatie
  • Door naar de hoofd inhoud
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

www.pknvarikheesselt.nl

  • Startpagina
  • Actueel
    • Agenda
    • De Kerk Roept
    • Kerkdiensten
    • Jeugdwerk
    • Kringwerk
    • Kerkdienst terugluisteren
    • Berichtgeving COVID-19
  • Fotoalbum
    • 2019
    • 2018
    • 2017
    • 2016
    • 2015
    • 2014
    • 2013
    • 2012
    • 2010
    • 2009
    • 2008
  • Over ons
    • Kerkenraad
    • College van Kerkrentmeesters
      • Actie kerkbalans
      • Collectedoelen
      • Kerkhof Heesselt
      • Restauratiecommissie
      • Stichting Kerk Heesselt
    • Diaconie
      • Bloemengroet
      • Bezoekgroep
      • Zendingscommissie
      • Dankdag gaven
      • Kerst attentie
    • Pastoraat
    • Jeugdwerk
      • Kindernevendienst
      • Oppasdienst
      • Woensdagmiddagclub
      • Check-in!
      • Quest (15+ groep)
    • Kringwerk
    • Muziek
    • Kerken
      • Kerk Heesselt
      • Kerk Varik
    • Privacy
  • Contactgegevens
    • Kerk Varik
    • Kerk Heesselt
    • Predikant
    • Scriba
  • Documenten
    • Beleidsplan
    • Plaatselijke regeling
    • Reglement Kerkhof Heesselt
    • Orde van dienst
    • Anbi gegevens College van Kerkrentmeester
    • ANBI gegevens Diaconie
    • Preken
    • Zondagsbrief
  • Archief

Kerk Varik

Welkom in dit kerkgebouw

Deze  neogotische kerk is een gemeentelijk monument, maar de preekstoel  (uit 1660) en de luidklok (uit 1880) zijn een beschermd rijksmonument. Deze kerk is gebouwd ter vervanging van de oude kerk, waarvan de toren nog aan de Waalbandijk staat.

 Voormalige kerk aan de Waalbandijk

Het onderste gedeelte van deze toren is gebouwd omstreeks de 13e eeuw. Het schip van deze kerk is in 1912 gesloopt en vervangen door een nieuw schip, met onderin een woning en boven ruimten voor zondagsschool, vergaderingen, toneeluitvoeringen, etc.

Oude toren met nieuw schip uit 1912

Tegenwoordig is de toren gemeente eigendom en het schip particulier  eigendom.  In de keuken van de woning, op de oude kerkvloer, liggen nog steeds 3 oude grafzerken van:

  • Cornelis Draak, overleden 27 januari 1721
  • Matthias Spillenaar, overleden 21 november 1788
  • Alida de Reus, overleden 25 november 1773

In 1999 is de oude toren gerestaureerd en tijdens deze restauratie kwam nog een oude grafzerk te voorschijn. Deze grafzerk is thans ingemetseld in de vloer van de oude toren en vermeldt:

            “Hier leyt begraven jonker (Reinder) van Dort.

             Sterff den XVIII febrewarie anno 1636”.

Voorts is in de oude toren nog een staande ingemetselde grafzerk afkomstig uit het voormalig klooster te Zennewijnen. Deze steen dateert waarschijnlijk uit het midden van de 16e eeuw.

Voor zover leerbaar staat op deze steen:

“Va. Varick. Vrov. Tot. Siwerde.
Ao… Sterf. Jocfrov.. Claer va. Varick
Sterft. Jocfrov. Lvtgart. Va. Varick
Svbpriorse. tot Siwerde. AO …

De bronzen luidklok uit de oude toren werd op 6 januari 1943 door de Duitsers geroofd om gebruik te worden voor oorlogsmateriaal. Deze klok was vervaardigd in 1637 en had een diameter van 81 cm en een gewicht van 350 kg.  Het opschrift op deze klok luidde:

“Ter eere Gods is deze clock tot Varick bestelt bij frow Maria van Dordt, vrouwe tot Dodedael in Doorninck en Varick, Anno 1637. Neffens hare dochters juffrowen Catharina ende Reynera van Stepradt. W.B.T. Jonckheer Johan van Dordt ende Hendrik van der Horst daartoe den clepel gegeven.

Derick van der Horst, Peter van Trier, Jan Philipsen  me fecit””.

In 1950 heeft de gemeente Varik bij de firma Van Bergen te Heiligerlee een nieuwe klok voor de oude toren laten maken.

Het  opschrift op deze nieuwe klok luidt:

“VOVOS VOCO MORTUOS PLANGO FULGURA FRANGO”:
Ik vervang mijn in de oorlog van 1940-1945 geroofde voorganger”.

( Levenden roep ik, gestorvenen betreur ik, bliksem breek ik)

Varik in de oude tijd

In de geschreven bronnen wordt omstreeks het jaar 970 voor het eerst in een oorkonde van keizer Otto I, een kerk te Varik vermeld. De eerst bekende pastoor te Varik was in 1357 ene Frederik. Na de reformatie in het begin van de 17e eeuw was Varik tot 1660 gecombineerd met Ophemert. De eerste predikant was in 1612 Jacobus Bonnebal (ook wel Bontebal genoemd.)

In het jaar 1660 werd Varik een zelfstandige predikantsplaats met als predikant Henricus van Galen, die in het jaar 1662 vertrok naar het tegenover aan de Waal gelegen Heerewaarden.

Paulus van Liender, Varik 1761

We vermelden nu een en ander over onze kerk uit 1880

In 1870 overleed te Varik ds. H. Hulstijn op 80 jarige leeftijd. Hij was predikant te  Varik vanaf 1825 tot aan zijn overlijden. De pastorie en kerk waren beide onbruikbaar geworden. Soms kon er geen kerkdienst worden gehouden vanwege het kwelwater in de kerk. Kerkvoogden en notabelen besloten om een nieuwe pastorie en een nieuwe kerk te bouwen.

De kerkvoogdij zond “een bede om hulp” aan de geloofsgenoten in Nederland. Door eigen middelen en door de ontvangen giften kon in 1871  de bouw van een nieuwe pastorie worden gegund voor een bedrag van fl.  6.181,–. De pastorie is in 1965 al weer gesloopt en vervangen door de huidige pastorie.

In 1879 kon de bouw van de kerk worden gegund aan aannemer G.J. de Groot te Sint Anna bij Nijmegen, voor een bedrag van fl. 14.696,–. In 1880 werd de kerk in gebruik genomen.

De grond waarop de huidige kerk is gebouwd was aangekocht van de dorpspolder  te Opijnen voor een bedrag van fl. 4.000,–.  In 1883 werd de helft van de grond voor fl. 4.000,– verkocht aan de gemeente Varik voor de bouw van een nieuwe school. Uiteindelijk kostte de grond dus niets.

Enkele afmetingen van deze kerk:

Lengte van kerk en toren 22,20 m.
Breedte van de kerk   7,70 m.
Breedte van de kerk in het koor gemeten   6,10 m.
Lengte van de zijvleugels   4,10 m.
Breedte van de toren   2,34 m.
Hoogte van de nok der kerk 11,05 m.

Reeds in 1913 was de eerste, weliswaar kleine restauratie van de kerk noodzakelijk. In 1975 heeft er vervolgens een grote restauratie plaatsgevonden. Bij deze restauratie zijn de huidige kerkbanken geplaatst, die afkomstig waren uit de gereformeerde kerk te Stiens in Friesland.

Interieur kerk met de banken uit Stiens

De laatste restauratie heeft plaatsgevonden in 2008. In 1948 kwam de combinatie van de predikantsplaatsen varik en Heesselt tot stand en per 1 januari 2009 zijn de Hervormde gemeenten Varik en Heesselt samengevoegd tot de Protestantse Gemeente te Varik en Heesselt. Voor 1948 was Heesselt gecombineerd met Opijnen.

 “De Rank”

In 1975 heeft de Diaconie een jeugdgebouw naast de kerk gebouwd. Dit gebouw is grotendeels met subsidie tot stand gekomen. In 2005 heeft dit gebouw de naam “De Rank” gekregen. Begin 21e eeuw zijn de Rank en de kerk door middel van een zogenaamde droogloop met elkaar verbonden. Het gebouw met keuken en toiletten wordt voor allerlei kerkelijke activiteiten gebruikt.

Luidklok

De klok is in 1880 vervaardigd en heeft een diameter van 50,5 cm. Op deze klok staat vermeld:

 “ Petit & Fritsen me Funderunt”  (mij gegoten).

De klok heeft de 2e wereldoorlog overleefd en is nu een beschermd rijksmonument

Kerkzegel

De kerkenraad van Varik heeft in 1942, mede op advies van C. Metselaar, een kerkzegel laten ontwerpen door de heer J.L. van der Gouw, archivaris der  Nederlands Hervormde Gemeente te Helmond.

“Nil Sine Christo” (niets zonder Christus) was het devies waaronder ds. Petrus van Vlierden in 1761 zijn eerste aantekeningen begon in het Varik’s notulenboek.

Preekstoel

De preekstoel voor de restauratie van 1975, tekening van ds. C.C.J. van der Dussen

De preekstoel vermeld het jaar 1660 en komt uit de oude kerk. In 1880 heeft de preekstoel een nieuwe trap en een nieuwe voet gekregen. Het deurtje werd dicht gemaakt en er werd een nieuwe toegang gemaakt aan de achterkant.

Na de restauratie van 1975 is de  zwart-wit tegelvloer en het hekje met lessenaar voor de voorzanger verdwenen.

Deze eikenhouten preekstoel was vroeger bruin geschilderd, omdat in de tijd van Napoleon over eikenhout extra belasting  moest worden betaald.

Koperen kronen

De grote kroon ( 12 armen, 2 etages) stamt uit de 17e eeuw en hing  vroeger in de oude kerk.

De 2 kleinere kronen (12 armen, 2 etages) zijn waarschijnlijk in 1880 tweedehands aangeschaft

De lampen langs de wanden zijn aangeschaft omstreeks 1938. Deze zijn vervaardigd van een ouden koperen kroon. Deze lampen zijn ter vervanging van ijzeren lampen welke in 1912 waren gemaakt door de Varikse smid, P.H. Bregt.

Collectezakjes

De drie oude collectezakjes met stok hebben de vermelden D (diaconie), K (kerkvoogdij) en  E (extra collecte). In 1992 zij 6 nieuwe doorgeef collectezakjes aangeschaft, die tegenwoordig veelal worden gebruikt.

Glas–in-loodramen

De glas-in-loodramen uit 1940 stellen de vier evangelisten  voor:

Johannes, met adelaar Marcus, met de leeuw
Matheus, de gevleugelde mens Lucas, met het rund
In 1940 aangeboden door: In 1940 aangeboden door:
L. en A. v.d. Heuvel Mej. J.M..Z. Brouwers en C.J.M. Brouwers

In 1946 zijn deze ramen, in verband met oorlogsschade hersteld door Van Den Ben te Delft.

Voorheen waren er in de ramen achter de preekstoel ook nog een drietal glas-in-loodramen. Deze waren door de glazenier Paul van Alff  in 1943 vervaardigd met een subsidie van fl. 900,–  van het Departement van Volksvoorlichting en Kunsten.  Het betrof de afbeeldingen: Hoop, Geloof en Liefde.  Deze ramen zijn door het vallen van een V1 in 1944 zwaar beschadigd en niet meer vervangen omdat dit te kostbaar was.

Doopvont

Het hardstenen doopvont is in 1975 vervaardigd door O.J. Pelle te Tiel. Het geld was grotendeels bijeen gebracht door de catechisanten (dubbeltjesfonds).

Voor 1975 werd voor de doop (het doopwater) gebruik gemaakt van een schaaltje dat op een tafeltje werd geplaatst.

Psalm- en gezangborden

De 2 Psalm- en gezangborden achter in de kerk zijn thans buiten gebruik, maar komen waarschijnlijk nog uit de oude kerk. (17e of 18e eeuw.).

De twee huidige liedborden aan weerszijde van de preekstoel zijn van recentere datum.

Statenbijbel

De oude Elzevier statenbijbel uit 1663 is helaas in 2001 gestolen. Ter vervanging is in 2001 de huidige antieke statenbijbel gekocht.

Avondmaalstafel en avondmaalstel

De avondmaalstafel, waarvoor oud eikenhout was gekocht,  is in 1974 gemaakt  door de heer W. van Straten uit Varik.

Het avondmaalstel bestaat uit:

  • Drie tinnen borden ( 1 groot en 2 klein). Op deze borden staat vermeld: “Kerke-raed van Varick  1782“
  • Een verzilverde kan. Hierop staat vermeldt: “Herv.Kerk van Varik – 4 april 1880. Geschenk der dames  G.H.R. Formijne,  H.J.M. Verweij-Langeveld, A.H. van Belkum-Dekking  en M.C. Formijne.
  • Twee verzilverde bekers, waarschijnlijk eveneens uit 1880.
  • Twee verzilverde offerschalen. Hierop staat vermeld: “Ned.Herv.Kerk Varik  1995”

Voor 1995 werd een oude brandewijnkom (ook wel papkom genoemd) uit de 18e eeuw gebruikt voor offerschaal tijdens het heilig avondmaal.

Orgel

Tot het jaar 1892 moest Varik zich behelpen met een voorzanger, veelal het hoofd van de lagere school. In 1892 werd een tweedehands orgel aangeschaft.  Een renteloze lening en een verloting maakte de aanschaf van dit orgel mogelijk.

In het jaar 1900 werd dit orgel vervangen door een mechanisch sleep-lade-orgel. De kosten voor dit orgel waren fl.  1.650,–. Het oude orgel werd nog verkocht voor fl. 60,–.

Het huidige orgel is in 1962 voor een bedrag van fl. 13.200,– gebouwd door de fa. Blank en Zoon te Utrecht.  Voor de pijpen van het oude orgel werd nog een bedrag ontvangen van fl. 900,–.

Op 24 mei 1962 vond plechtige de ingebruikname plaats met de bijzondere medewerking van de heer St. van Viegen, organist van de Domkerk te Utrecht.

 

Het huidige orgel heeft een mahoniehouten kast. De stemmen, die allen bas en Discant zijn verdeeld, zijn:  Prestant 4, Roerfluit 8, Quintadeen 8, Fluit 4, Octaaf 2 en Quint 1  1/3.

Bord met predikanten

Achter in de kerk ziet u een tweetal borden met vermelding van de predikanten te Varik. Het eerste bord vermeld de namen van de predikanten van 1612 tot 1804. Op het tweede bord met portret of foto staan de predikanten vermeld van 1821 tot heden.

Primaire Sidebar

Zoeken

Berichten digitaal ontvangen

Wilt u berichten van Protestantse Gemeente Varik-Heesselt ontvangen per e-mail, meld u dan hier aan.

Aankomende activiteiten

feb
5
zo
10:00 Kerkdienst 05-02-2023 @ Kerk Heesselt
Kerkdienst 05-02-2023 @ Kerk Heesselt
feb 5 @ 10:00 – 11:00
Voorganger: Ds. H.O. Ter Beek Collecten: Diaconie, College van Kerkrentmeesters, Kerkmuziek Ouderling van dienst: Hristo van Zuidam Koster: Gerrit Jan Schoenmaker BHV: Willy van Verseveld Organist: S. Ten Velden Kindernevendienst: Suzanne Bijzonderheden:
feb
12
zo
10:00 Kerkdienst 12-02-2023 @ Kerk Varik
Kerkdienst 12-02-2023 @ Kerk Varik
feb 12 @ 10:00 – 11:00
Voorganger: Ds. H.O. Ter Beek Collecten: Diaconie, College van Kerkrentmeesters, Avondmaal Ouderling van dienst: Leonie van Leijen Koster: Louis Ruissen BHV: Leonie van Leijen Organist: J. Scheurwater Kindernevendienst: Elma Bijzonderheden: Avondmaal
feb
19
zo
10:00 Kerkdienst 19-02-2023 @ Kerk Heesselt
Kerkdienst 19-02-2023 @ Kerk Heesselt
feb 19 @ 10:00 – 11:00
Voorganger: Ds. L.J. van Lingen, Beusichem Collecten: Diaconie, College van Kerkrentmeesters, Exploitatiekosten Ouderling van dienst: Bernard Hardick Koster: Henk van de Westering BHV: Louis Ruissen Organist: S. Ten Velden Kindernevendienst: Jojanneke Bijzonderheden:
feb
26
zo
10:00 Kerkdienst 26-02-2023 @ Kerk Varik
Kerkdienst 26-02-2023 @ Kerk Varik
feb 26 @ 10:00 – 11:00
Voorganger: Dhr. W. Bos, Bunschoten Collecten: Diaconie, College van Kerkrentmeesters, Zambia; maatjes voor gezinnen zonder ouders Ouderling van dienst: Caroline Hardick Koster: Gerrit Jan Schoenmaker BHV: Willy van Verseveld Organist: J. Scheurwater Kindernevendienst: Anja Bijzonderheden:
mrt
5
zo
10:00 Kerkdienst 05-03-2023 @ Kerk Heesselt
Kerkdienst 05-03-2023 @ Kerk Heesselt
mrt 5 @ 10:00 – 11:00
Voorganger: Ds. H.O. Ter Beek Collecten: Diaconie, College van Kerkrentmeesters, Restauratiekosten Ouderling van dienst: Hans van Leijen Koster: Mas Jansen BHV: Hans van Leijen Organist: S. Ten Velden Kindernevendienst: Suzanne Bijzonderheden:
Toon kalender
Voeg toe
  • Voeg toe aan Timely Kalender
  • Voeg toe aan Google
  • Voeg toe aan Outlook
  • Voeg toe aan Apple Kalender
  • Voeg toe aan andere kalender
  • Export to XML

RSS Dagelijkse inspiratie

  • maandag 30 januari 2023 - Filippenzen 4:13
    Ik ben tegen alles bestand door hem die mij kracht geeft. -- Filippenzen 4:13

Recente berichten

  • De Kerk Roept 9 januari 2023 9 januari 2023
  • De Kerk Roept 26 december 2022 26 december 2022
  • De Kerk Roept 12 december 2022 12 december 2022
  • Kerstmusical “De moeite waard” 28 november 2022
  • De Kerk Roept 28 november 2022 28 november 2022
  • De Kerk Roept 14 november 2022 14 november 2022
  • Dertigers op zoek naar rust en God 2 november 2022
  • De Kerk Roept 31 oktober 2022 31 oktober 2022
  • De Kerk Roept 17 oktober 2022 17 oktober 2022
  • De Kerk Roept 3 oktober 2022 3 oktober 2022

Footer

Actueel

Laatste berichten
Agenda
De kerk Roept
Kerkdiensten
Jeugdwerk
Kringwerk
Foto’s
Kerkdiensten terugluisteren

Over ons

Kerkenraad
College van Kerkrentmeesters
Diaconie
Pastoraat
Jeugdwerk
Kringwerk
Muziek
Privacy beleid

Kerken

Kerk Heesselt
Kerk Varik

Social media

  • Facebook
  • YouTube

Registratie Kamer van Koophandel

KvK nummer Protestantse Gemeente Varik-Heesselt: 76399443
KvK nummer Diaconie: 76367436

Bankrekening kerk

CvK Protestantse Gemeente te Varik en Heesselt
NL58 RABO 0350 6044 44

Copyright © 2023 www.pknvarikheesselt.nl Alle rechten voorbehouden.